Ερώτηση
ΕΧΩ ΚΑΝΕΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΧΩ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΟ ΣΙΔΗΡΟ ΕΙΝΑΙ 20 μg/dl ΚΑΙ Ο ΑΙΜΑΤΟΚΡΙΤΗΣ ΕΙΝΑΙ 36.0% ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΖΑΛΙΖΟΜΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ..ΕΧΩ ΠΑΡΕΙ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΠΕΦΤΟΥΝ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ...ΜΗΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΜΟΥ ΠΕΙΤΕ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΝΑ ΚΑΝΩ? ΠΟΙΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΥ ΣΙΔΗΡΟ? ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΡΟΥΤΑ ΤΑ ΛΑΤΡΕΥΩ...Η ΜΗΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΩ ΚΑΠΟΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗ ΓΑΙ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ...

Απάντηση
Καταρχήν γίνεται μέτρηση φεριττίνης κι όχι σιδήρου, για τον έλεγχο σιδηροπενικής αναιμίας.
Παρακάτω θα σας δώσω κάποιες συμβουλές για την σιδηροπενική αναιμία, αφότου βεβαιωθείτε ότι η φεριττίνη είναι χαμηλή.

Θεραπεία σιδηροπενικής αναιμίας

Πριν την έναρξη της θεραπείας, θα πρέπει να υπάρχει οριστική διάγνωση της υποκείμενης αιτίας για την ανεπάρκεια σιδήρου.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ηλικιωμένους ασθενείς, οι οποίοι είναι πιο επιρρεπείς σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Στους ενήλικες, 60% των ασθενών με αναιμία από ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να έχουν υποκείμενες γαστρεντερικές διαταραχές που οδηγούν σε χρόνια απώλεια αίματος.

Μετά τη διάγνωση, η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με συμπληρώματα σιδήρου. Η επιλογή του συμπληρώματος εξαρτάται τόσο από τη σοβαρότητα της κατάστασης, την απαιτούμενη ταχύτητα της βελτίωσης (π.χ. σε αναμονή για χειρουργική επέμβαση) και της πιθανότητας της θεραπείας να είναι αποτελεσματική (π.χ. ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση).

Παραδείγματα από του στόματος σιδήρου που χρησιμοποιούνται συχνά είναι ο θειικός δισθενής σίδηρος, ο γλυκονικός σίδηρος, ή αμινο δισκία χηλικού οξέος.

Ο δισθενής σίδηρος είναι από τις πρώτες επιλογές, αφού απορροφάται καλύτερα από τον τρισθενή. Με κενό στομάχι μπορεί να απορροφηθούν 10-20mg σιδήρου.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας συστήνονται 120mg σιδήρου για 3 μήνες, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η σιδηροπενική αναιμία σε ενήλικες. Στα παιδιά οι συστάσεις είναι 3-5mg/kg σωματικού βάρους.

Απαιτείται παρακολούθηση, επειδή μπορεί να παρουσιαστούν διάφορες παρενέργειες. Σε κάποια άτομα παρουσιάζονται καούρες, ναυτία, μετεωρισμός, δυσκοιλιότητα ή διάρροια Συνήθως αυτά παρουσιάζονται όταν ληφθούν πάνω από 45-60mg. Αρχικά προτείνεται μικρή δόση, διαίρεση της συνολικής δόσης σε 3 ισόποσες.

Η περίοδος που πρέπει να ακολουθεί την θεραπεία ο ασθενής είναι 3-6 μήνες. Ο αριθμός μπορεί να αποκατασταθεί σε 2 μήνες, αλλά η θεραπεία πρέπει να συνεχιστεί προκειμένου να πληρωθούν οι αποθήκες (φερριτίνη).

Αν μετά από 2 μήνες δεν έχουν βελτιωθεί οι αιματολογικοί δείκτες και ο ασθενής ακολουθούσε τις συστάσεις, τότε χρειάζεται περαιτέρω εξέταση. Σε σοβαρές περιπτώσεις ο σίδηρος χορηγείται παρεντερικά.

Το καλύτερο σκεύασμα είναι ο δισθενής θειικός σίδηρος που περιέχει 67mg στοιχειακού σιδήρου σε κάθε δισκίο των 200mg και χορηγείται με άδειο στομάχι. Η συνολική ημερήσια δόση είναι 50-200mg στοιχειακού σιδήρου.

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν, ότι η δόση αντικατάστασης του σιδήρου, τουλάχιστον σε ηλικιωμένους με ανεπάρκεια σιδήρου, μπορεί να είναι 15 mg ανά ημέρα.

Σιδηροπενική αναιμία και διατροφή

Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο που εντοπίζεται σε αρκετά τρόφιμα, αλλά με δύο χημικές μορφές, δισθενή ή οργανικό σίδηρο και τρισθενή ή μη οργανικό σίδηρο. Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (κόκκινο κρέας, εντόσθια, πουλερικά και ψάρι) περιέχουν και τις δύο μορφές, ενώ τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης (δημητριακά, σπόροι, φρούτα και λαχανικά) περιέχουν μη οργανικό σίδηρο.

Η απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό καθορίζεται από τη χημική του μορφή, αλλά και από διατροφικούς παράγοντες που άλλοτε ενισχύουν ή περιορίζουν την απορρόφησή του.

Σε γενικές γραμμές, ο οργανικός σίδηρος απορροφάται σε μεγαλύτερα ποσοστά από τον μη οργανικό σίδηρο, αλλά η απορρόφηση του μη οργανικού σιδήρου μπορεί να ενισχυθεί διατροφικά με την παράλληλη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C και Α ή σε συνδυασμό με πρωτεϊνούχα τρόφιμα.

Σαν αναστολείς της απορρόφησης του σιδήρου σημειώνονται οι φυτικές ίνες, η καφεΐνη, το ασβέστιο, τα φυτικά και φωσφορικά άλατα, αλλά και τα αντιόξινα σκευάσματα.

Η ήπια ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να προληφθεί ή να διορθωθεί με την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε σίδηρο.

Καλές πηγές οργανικού σιδήρου, καθώς αυτός πιο εύκολα απορροφάται και δεν αναστέλλεται από φάρμακα ή άλλα διατροφικά συστατικά είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα όστρακα.

Ο μη οργανικός σίδηρος έχει περιορισμένη βιοδιαθεσιμότητα. Πηγές μη οργανικού σιδήρου είναι είναι οι φακές, τα φασόλια, τα φυλλώδη λαχανικά, τα φιστίκια, το tofu, το εμπλουτισμένο ψωμί και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.

Ο σίδηρος από τις διαφορετικές τροφές απορροφάται και επεξεργάζεται με διαφορετικό τρόπο από το σώμα. Για παράδειγμα, ο σίδηρος από το κρέας απορροφάται πιο εύκολα από το σίδηρο από τα λαχανικά, αλλά ο σίδηρος από το κόκκινο κρέας ενδέχεται να αυξήσει την πιθανότητα καρκίνου του παχέος εντέρου. Επίσης μέταλλα και χημικά σε ένα είδος των τροφίμων μπορεί επίσης να αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου. Για παράδειγμα, τα οξαλικά και οι φυτικές ίνες σχηματίζουν αδιάλυτα σύμπλοκα τα οποία δεσμεύουν το σίδηρο στο έντερο και δεν μπορεί να απορροφηθεί.

Επειδή ο σίδηρος από τις φυτικές πηγές απορροφάται πιο δύσκολα από το σίδηρο από τις ζωικές πηγές, οι χορτοφάγοι (vegeterians) πρέπει να έχουν μια κάπως υψηλότερη συνολική ημερήσια πρόσληψη σιδήρου σε σύγκριση με όσους τρώνε κρέας, ψάρι ή πουλερικά. Τα όσπρια και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το λάχανο και τα χόρτα είναι ιδιαίτερα καλές πηγές σιδήρου για χορτοφάγους. Ωστόσο, το σπανάκι και τα σέσκουλα περιέχουν οξαλικά που δεσμεύουν το σίδηρο και τον καθιστούν σχεδόν εξ ολοκλήρου μη διαθέσιμο για απορρόφηση. Ο μη οργανικός σίδηρος απορροφάται πιο εύκολα, εάν καταναλώνεται με τροφές που περιέχουν οργανικό σίδηρο ή βιταμίνη C.

Οι πλουσιότερες τροφές σε οργανικό σίδηρο είναι οι αχιβάδες, το χοιρινό συκώτι τα νεφρά του αρνιού, τα μαγειρεμένα στρείδια, οι σουπιές, το συκώτι αρνιού, το χταπόδι, τα μύδια, το βοδινό συκώτι και η βόεια καρδιά.

Οι πλουσιότερες τροφές σε μη οργανικό σίδηρο είναι η σόγια, τα φασόλια οι φακές, το ψημένο σουσάμι, η σπιρουλίνα, το τζίντζερ και το σπανάκι.

Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία και η διατροφή μπορεί να μην είναι σε θέση να τη διορθώσει γρήγορα, συνεπώς ένα συμπλήρωμα σιδήρου είναι συχνά απαραίτητο, εάν η ανεπάρκεια σιδήρου έχει γίνει συμπτωματική.

Σίδηρος και βακτηριακή λοίμωξη

Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη βακτηριδίων, καθιστώντας την βιοδιαθεσιμότητά του, έναν σημαντικό παράγοντα στον έλεγχο της λοίμωξης. 15 και 20 τοις εκατό των πρωτεϊνών στο ανθρώπινο γάλα αποτελείται από λακτοφερρίνη, η οποία δεσμεύει το σίδηρο, ενώ στο αγελαδινό γάλα, αυτή είναι μόνο το 2 τοις εκατό. Ως αποτέλεσμα, τα βρέφη που θηλάζουν έχουν λιγότερες λοιμώξεις. Η λακτοφερίνη επίσης είναι συγκεντρωμένη στα δάκρυα, το σάλιο και στις πληγές και δεσμεύει σίδηρο για να περιορίσει την ανάπτυξη των βακτηρίων. Το ασπράδι του αυγού περιέχει 12% κοναλβουμίνη και μπορεί να παρακρατήσει τα βακτήρια που παίρνουν μέσα από το κέλυφος του αυγού (για το λόγο αυτό πριν από τα αντιβιοτικά, το ασπράδι αυγού χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία λοιμώξεων).

Για να μειωθεί η βακτηριακή ανάπτυξη, οι συγκεντρώσεις στο πλάσμα σε σίδηρο μειώνονται σε φλεγμονώδεις καταστάσεις, όπως σε εκείνες που προκαλούνται από πυρετό, μετά από χειρουργική επέμβαση και μετά από ανοικτές πληγές και αυτό ενεργεί ως προστασία έναντι μολύνσεως. Αυτή η σχέση μεταξύ βιοδιαθεσιμότητας του σιδήρου και της ανάπτυξη βακτηριδίων, σημαίνει ότι η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της μόλυνσης. Μια μέτρια ανεπάρκεια σιδήρου, αντίθετα, μπορεί να προσφέρει προστασία εναντίον της οξείας λοίμωξης. Αυτό οφείλεται στην απελευθέρωση εψιδίνης από το ήπαρ.


Διατροφικές συμβουλές για την σιδηροπενική αναιμία

-Οι έρευνες δείχνουν, ότι τα λαχανικά που είναι πλούσια σε βιταμίνη C ενισχύουν την απορρόφηση του σιδήρου από τα γεύματα που περιέχουν ζωική πρωτεΐνη (κρέας, αυγό).

Συγκεκριμένα πλούσια σε βιταμίνη C τα εξής λαχανικά: μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, κουνουπίδι, πιπεριές (πράσινες, κόκκινες, κίτρινες), ξυνολάχανο, καρότο, ντομάτες.

-Στα φαγητά που περιέχουν σπανάκι (π.χ. σπανακόρυζο) ή κόκκινο κρέας (π.χ. μοσχάρι) προσθέστε πολύ λεμόνι, το οποίο, λόγω της βιταμίνης C που περιέχει, ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου.

-Συνδυάστε τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης που είναι πλούσια σε σίδηρο με πρωτεϊνούχα τροφή ζωικής προέλευσης. Για παράδειγμα, συνδυάστε ένα πιάτο φακές με μια μερίδα τόνο ή 3-4 σαρδελίτσες και όχι με τυρί (τα γαλακτοκομικά προϊόντα εμποδίζουν την απορρόφηση σιδήρου).

-Όταν για γεύμα τρώτε κρέας και αυγό, προσπαθήστε να αποφύγετε την κατανάλωση πράσινων λαχανικών π.χ. χόρτα, μαρούλι, ρόκα, διότι οι φυτικές ίνες περιορίζουν την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.

-Μην καταναλώνετε καφέ ή μαύρο τσάι αμέσως μετά τα γεύματα, διότι οι τανίνες που περιέχουν, περιορίζουν την απορρόφηση του σιδήρου.

-Μην καταναλώνετε τυρί σε συνδυασμό με κρέας ή με φυτικά τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, διότι περιορίζεται η απορρόφηση όχι μόνο του σιδήρου, αλλά και του ασβεστίου.

-Περιορίστε την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν φυσικές τανίνες, όπως η αγκινάρα, το σταφύλι και το αγριοκάστανο, διότι περιορίζουν την απορρόφηση του σιδήρου (αλλά και του ασβεστίου και του μαγνησίου).

-Όταν παίρνετε συμπλήρωμα σιδήρου, να το παίρνετε με άδειο στομάχι, μαζί με μια πηγή βιταμίνης C και 1 ώρα πριν και 1 ώρα μετά δεν πρέπει να καταναλώσετε γαλακτοκομικά προϊόντα.